آزمون علوم و فنون دهم نوبت دوم 1400 به صورت دیجی فرم

نام و نام خانوادگی خود را وارد نمایید *

تایید

نام پدر خود را وارد نمایید *

تایید

در بین واژگان مشخص شدهٔ کدام بیت، رابطهٔ معنایی «تضمن» برقرار نیست؟

الف: بسیار دیده‌ایم درختان میوه‌ دار/ زین بِهْ ندیده‌ایم که در بوستان توست

ب: یکی درخت گل اندر میان خانهٔ ماست/ که سرو های چمن قامتش پست‌اند

ج: خوشا نماز و نیاز کسی که از سردرد/ به آب دیده و خون جگر طهارت کرد

د: سال‌ها باید که تا یک سنگ اصلی ز آفتاب/ لعل (=سنگی قیمتی) گردد در بدخشان یا عقیق اندر یمن (0.5 نمره)

ب

ج

الف

د

تایید

در همهٔ گزینه ها، «واج آرایی» با مصوت بلند « ا » مشهود است به جز.................. (0.5 نمره)

دوش آگهی ز یار سفر‌کرده داد باد/ من نیز دل به باد دهم، هرچه باد باد

جانا! هزاران آفرین بر جانت از سر تا قدم/ خالق خدایی کآفرید این نقش بیرون از عدم

بی شب زلف درازت بر من آشفته‌دل/ لحظهْ روز و روز هفته، هفته ماه است ای صنم

قیامت آن زمان باشد به تحقیق/ که از یاران جدا مانند یاران

تایید

منظور از مرحلهٔ «چشم‌خوانی» در کدام گزینه درست نیست؟ (0.5 نمره)

نوعی صفحه‌خوانی برای دستیابی به نمای کلی اثر

بررسی نکات و ویژگی های زبانی مربوط به اثر

گذر دادن چشم با سرعت از میان سطرها و صفحات متن

نگاهی کلی و اجمالی از آغاز تا پایان متن برای تأمل در سرتاپای متن

تایید

در کدام گزینه، سبک شعر، به ترتیب براساس «قلمروی دانشی» و «هدف» تقسیم بندی شده است؟ (0.5 نمره)

حماسی، عرفانی _ فلسفی، علمی

فکاهی، تعلیمی _ فلسفی، علمی

فلسفی، علمی _ فکاهی، تعلیمی

عانیانه، عالمانه _ حماسی، عرفانی

تایید

واژه های کدام گزینه به ترتیب با واژه های(کوشیدن، آشِنایان، نگارش، خاطره) هم‌وزن است؟ (0.5 نمره)

هم‌صحبت، آتش‌بازی، تعابیر، سرپناه

دیوانه، آسودگی، علی‌رغم، آسمان

پویایی، بی‌تفاوت، شکاری، پنجره

افشاندن، سرفرازی، تلاطم، مجموعه

تایید

در تعیین واج های کدام گزینه، «ی» نمایندهٔ هر دو واجِ «صامت و مصوت» به شمار نمی رود؟ (0.5 نمره)

رویاروی

اِزدیاد

ناشیانه

آدمیّت

تایید

با توجه به وزن به کار رفته در ابیات زیر، کدام بیت درون‌مایهٔ حماسی ندارد؟ (0.5 نمره)

بزد بر بر و سینهٔ اشکبوس/ سپهرْ آن زمان دست او داد بوس

همه برگِ بودن همی ساختی/ به تدبیر رفتن نپرداختی

شود کوه آهن چو دریای آب/ اگر بشنود نام افراسیاب

مرا مادرم نامْ مرگِ تو کرد/ زمانه مرا پُتکِ ترگِ (= کُلاهخود) کرد

تایید

کدام گزینه دربارهٔ «فارسی دری» مصداق ندارد؟ (0.5 نمره)

شکل‌گیری آن با تحول زبان فارسی پس از ورود اسلام به ایران

مقارن بودن تقریبی ادبیات دری با ظهور دولت طاهریان

رواج آن در محاورات و مکاتبات مقامات غیردولتی ساسانی

کنارگذاشتن برخی از صداهای عربی

تایید

با خروج شعر از دربار شاهان و ورود آن به خانقاه ها در سده های پنجم و ششم هجری، کدام تحول زیر پدید نیامده است؟ (0.5 نمره)

دامنهٔ موضوعات شعری محدودتر شد

بیان اشعار ساده تر شد

قدرت عواطف شعری بیشتر شد

افکار و اندیشه های شعری عمیق تر شد

تایید

در میان ابیات زیر، نوع خوانش چند بیت نشان می دهد که سخن شاعر در مصراع اول به پایان نرسیده است؟

الف) با همه عیب خویشتن شب و روز/ در تکاپوی عیب اصحابی

ب) خیال روی تو بیخ امید بنشاده‌ست/ بلای عشق تو بنیاد صبر برکنده‌ست

پ) چنان فتنه بر حُسن صورت‌نگار/ که با حُسن صورت ندارند کار

ت) هر کاو نظری دارد با یار کمان ابرو/ باید که سپر باشد پیش همه پیکان ها

ث) یتیم ار بگرید، که نازش خرد؟ / وگر خشم گیرد، که بارش برد؟ (0.5 نمره)

یک

سه

دو

چهار

تایید

با در نظر گرفتن تقطیع هجایی، چند واژهٔ غیرسادهٔ زیر، بدون حذف همزه تلفظ شده است؟

سرآمدن(U _ U _) / دارآباد( _ _ _ U)
مردافکن( _ U _ _) / دل افسرده(U _ _ U)
جنگ آور( _ U _ _) / برآورده( _ _ _ U)
رزم آور( _ _ _) / کارآزموده( _ U _ U _ U)
دانش آموز ( _ U _ _ U) (0.5 نمره)

شش

پنج

چهار

سه

تایید

آرایهٔ «سجع» در کدام یک از عبارت های زیر دیده نمی‌شود؟ (0.5 نمره)

چه جای ملامت است که در دیدهٔ من شایستهٔ کرامت است.

تنی چند متفقّ سیاحت بودند و رفیق رنج و راحت.

چون برسیدم، بوی گل چنان مست کرد که دامنم از دست برفت.

دل او در پرده‌های گمراهی نهان و حق از او روی گردان.

تایید

در کدام یک از ابیات زیر، آرایهٔ ادبی «ترصیع» وجود دارد؟ (0.5 نمره)

نسخ کن این آیت ایام را/ مسخ کن این صورت اجرام را

دفتر افلاک‌شناسان بسوز/ دیدهٔ خورشید‌پرستان بدوز

حرف زبان را به قلم بازده/ وام زمین را به عدم بازده

عجز فلک را به فلک وانمای/ عقد جهان را ز جهان واگشای

تایید

اگر صامت ها را با «ص» و مصوت ها را با «م» نشان دهیم، ترکیب واج های واژهٔ(آسایشگاه) به ترتیب در کدام گزینه نشان داده شده است؟ (0.5 نمره)

ص/ص/م/ص/م/ص/ص/ص/م/ص

م/ص/م/ص/م/ص/م/م/ص/م

ص/م/ص/م/ص/م/ص/ص/م/ص

ص/م/ص/م/م/ص/ص/م/ص/م

تایید

هریک از ابیات زیر به ترتیب مربوط به کدام نوع ادبی است؟

الف) می‌سوزم از فراقت، روی از جفا بگردان/ هجران بلای ما شد، یا رب! بلا بگردان

ب) چو روزی به سعی آوری سوی خویش/ مکن تکیه بر زور بازوی خویش

پ) چنان تیره شد روز روشن ز گَرد/ تو گفتی که خورشید شد لاجورد(= کبود رنگ) (0.5 نمره)

غنایی، تعلیمی، حماسی

حماسی، غنایی، تعلیمی

تعلیمی، غنایی، حماسی

غنایی، حماسی، تعلیمی

تایید

در کدام گزینه، «واج آرایی» با صامت «ش» مشهود نیست؟ (0.5 نمره)

شد آن که اهل نظر بر کرانه می‌رفتند/ هزارگونه سخن در دهان و لب خاموش

پیش از اینت بیش از این اندیشهٔ عشاق بود/ مهرورزی تو با ما شهرهٔ آفاق بود

به گوش هوش نیوش از من و به عشرت کوش/ که این سخن سحر از هاتفم به گوش آمد

از شبنم عشق خاک آدم گل شد/ صد فتنه و شور در جهان حاصل شد

تایید

تقطیع هجایی کدام مصراع در مقابل آن درست نیست؟

(0.5 نمره)

گزینه 4

گزینه 2

گزینه 3

گزینه 1

تایید

عبارت زیر معرف کدام اثر است؟

«از منظومه های تعلیمی و اخلاقی به زبان پهلوی است که در لابه لای اندرزنامه های منثور قرار گرفته است. این اثر اصل و ریشهٔ پارتی دارد.» (0.5 نمره)

هزار و یک شب

کلیله و دمنه

درخت آسوریک

اوستا

تایید

در کدام گزینه، به تقطیع هجایی بیت زیر به درستی اشاره شده است؟

(0.5 نمره)

ج

الف

ب

د

تایید

کدام گزینه دربارهٔ «وزن» درست نیست؟ (0.5 نمره)

وزن در شعر جنبهٔ تزیینی ندارد و بدون وزن از تاثیر شعر و میزان انتقال عاطفه کم می‌شود

وزن شعر، امری حسی است که بیرون از ذهن کسی که آن را درمی‌یابد وجود ندارد

مهم‌ترین و موثرترین عامل در زیبایی و تاثیرگذاری شعر، وزن است

بیشتر کتاب‌های مقدس از کشش و جاذبهٔ وزن، آهنگ و کلام موزون بهره‌مندند

تایید

کدام گزینه درست نیست؟

الف: هیچ واژه ای با مصوت آغاز نمی شود و واژه‌هایی که ظاهرا با مصوت آغاز شده اند، در ابتدای خود یک صامتِ همزه دارند.

ب: نون ساکن پس از مصوت بلند در مصراع ها حذف می شود و در تقطیع به حساب نمی آید.

ج: اگر قبل از همزهٔ آغاز هجا، صامتِ ساکنی بیاید، همزه(ء) حذف می شود.

د: در هر مصراع، تعداد هجاها برابر با تعداد صامت هاست. (0.5 نمره)

الف

ب

ج

د

تایید

همهٔ موارد از رخدادهای عمده برای زبان فارسی در سدهٔ سوم تا میانهٔ سدهٔ پنجم است، به جز............. (0.5 نمره)

گسترش فارسی دری و آمیزش آن با کلمات و لغات نواحی مرکزی و غربی ایران

آمیختگی با واژه ها، نام ها و لقب های غیر رایج در عصر غزنوی و سلجوقی

گرایش شاهان در جلب عالمان و ادیبان به دربار

درآمیختن زبان فارسی با مفردات و ترکیبات زبان عربی

تایید

کدام عبارت دربارهٔ زبان و ادبیات پیش از اسلام در ایران درست است؟ (0.5 نمره)

با اینکه اوستا در دورهٔ اشکانیان به نگارش درآمده بود، اما موبدان آن را از حفظ می‌خواندند

مضامین اخلاقی و تعلیمی در اشعار باقی‌مانده از زبان پهلوی دیده می‌شود

«درخت آسوریک و یادگار زریران» هر دو اصل پهلوی دارند

منطقهٔ رواج فارسی دری، نخست در شمال ایران بود

تایید

از میان آثار زیر به ترتیب چند اثر مربوط به نثر دورهٔ «سامانی» و چند اثر مربوط به نثر دورهٔ «غزنوی و سلجوقی» است؟

«تاریخ بلعمی، تاریخ بیهقی، کشف المحجوب، سیاست نامه، التفهیم، شاهنامهٔ ابومنصوری، قابوس نامه» (0.5 نمره)

سه، دو

چهار، دو

سه، چهار

چهار، سه

تایید

در همهٔ ابیات به جز بیت..................... نوعی «جناس» به کار رفته است. (0.5 نمره)

قدرِ استاد نکو دانستن/ حیف، استاد به من یاد نداد

گفت استاد مبر درس از یاد/ یاد باد آن چه به من گفت استاد

بس مرا منّت از استاد بود/ که به تعلیم من استاد اِستاد

ای نسیم صبح! اگر باز اتفاقی افتدت/ آفرین گویی بر آن حضرت که ما را بار نیست

تایید

موسیقی و وزن شعر زیر، بیان‌کنندهٔ کدام حالت روحی شاعر است؟

«ای مهر تو در دل‌ها وی مهر تو بر لب‌ها/ وی شور تو در سرها وی سر تو در جان‌ها

تا عهد تو دربستم عهد همه بشکستم/ بعد از تو روا باشد نقض همه پیمان‌ها

تا خار غم عشقت آویخته در دامن/ کوته نظری باشد رفتن به گلستان‌ها

گر در طلبت رنجی ما را برسد شاید/ چون عشق حرم باشد سهل است بیابان‌ها (0.5 نمره)

سرگشتی و حیرت

غم و اندوه

شادی و رضایتمندی

خوش‌بینی و امیدواری

تایید

حروف قافیه در کدام بیت براساس الگوی «مصوت + صامت + صامت» است؟ (0.5 نمره)

خوش آمد گل وز آن خوش‌تر نباشد/ که در دستت به جز ساغر نباشد

پری دانی چرا از دیدهٔ مردم نهان باشد؟/ که از شرم تو نتواند میان مردمان باشد

ای قصهٔ بهشت ز کویت حکایتی! / شرح جمال حور ز رویت روایتی

سلسهٔ موی دوست حلقهٔ دام بلاست/ هرکه در این حلقه نیست، فارغ از این ماجراست

تایید

زبان فارسی دری در قلمرو حکومتِ................. ................، زبان رسمی قلمرو حکومت شد. (0.5 نمره)

مستقلِ طاهری

مستقل صفاری

نیمه مستقلِ طاهری

نیمه مستقلِ صفاری

تایید

کدام گزینه دربارهٔ تاریخ بلعمی صحيح نیست؟ (0.5 نمره)

بلعمی اطلاعات دیگری راجع به تاریخ ایران به اصل کتاب افزود

اصل کتاب به عربی است و به فارسی برگردانده شد

کتاب «تاریخ الرسل و الملوک» به دستور نصربن نوح سامانی برای ترجمه به بلعمی سپرده شد

بلعمی آن را بصورت تالیفی مستقل درآورد

تایید

در تعیین و شمارش واج های کدام گزینه، واج «و» به حساب نمی آید؟ (0.5 نمره)

خویشتن، خوانا

خوارج، مؤذّن

خودشیفته، فردوسی

خوراندن، مفتون

تایید