آزمون علوم و فنون ادبی (1)نوبت دوّم آموزشگاه نمونه دولتی اندیشه به صورت دیجی فرم

به نا م خداوند پیدا و پنهان

که پیدا و نهان داند به یکسان

وزارت آموزش و پرورش

سازمان آموزش و پرورش استان بوشهر

مدیریت آموزش و پرورش شهرستان کنگان

دوره متوسطه دوّم

دبیرستان نمونه دولتی اندیشه

علوم و فنون ادبی 1 پایه دهم

تاریخ : 17 / 3 / 1400

ساعت شروع : 8 صبح

تعداد سوالات : 27 سوال

مدّت پاسخ گویی 110 دقیقه

استفاده از اپلیکیشن ها و پیامرسان ها، پاسخ به تماس ها و استفاده از کلید های پایین موبایل مجاز نیست

زمان تکمیل این آزمون 110 دقیقه میباشد

تایید و ادامه

نام و نام خانوادگی خود را وارد نمایید *

تایید

تاریخ ادبیّات ( 2 نمره )

1- کدام یک از موارد زیر درست است .

الف . آثار دینی زردشتی ، به « زبان پارتی » نوشته می شد.

ب . در سده های پنجم و ششم ، با خروج شعر از دربارها ،

شاعران فارسی زبان ، از عرفان و تصوّف روی گردان شدند.

ج . رایج ترین انواع شعر در قرون اولیه ، حماسی، غنایی و ستایشی است.

(0.25 نمره)

تایید

2- پاسخ درست را از میان واژگان داخل کمانک انتخاب کنید.

الف . در قرن چهارم و نیمه اوّل قرن پنجم ، ( رودکی - کسایی - ناصر خسرو )

شعر اندرزی را به کمال رساند.0/25

ب . زبان رسمی ایرانیان در دوره هخامنشیان ، ( باستان - فارسی نو- پهلوی )

به شمار می آمد. 0/25

(0.5 نمره)

تایید

3- همه گزینه ها به جز گزینه ............ از عوامل پیشرفت زبان و ادب فارسی

در سده های پنجم و ششم است.

الف . توسعه مدارس و مراکز تعلیم و تربیت .

ب . گرایش شاهان در جلب عالمان و ادیبان .

ج ) در آمیختن زبان فارسی با لغات زبان عربی .

د . تقدّس زبان فارسی و تلاش و کوشش شاعران و نویسندگان .

(0.25 نمره)

تایید

4- در قرن چهارم و اوایل قرن پنجم ، تر جمه متون عربی ،

چه تأ ثیری بر فارسی « دری » گذاشت؟

(0.5 نمره)

تایید

5- با توجّه به دو متن زیر، به سؤالات داده شده پاسخ دهید .

الف )« واین ضحّاک را اژدها به وی از آن گفتندی که بر کتف او

دو پاره گوشت بود بزرگ بر رُسته دراز و سر آن به کـــردار

ماری بود و آن را به زیر جامه اندر داشتی و هــــر گاه که

جامه از کتف بر داشتی ، خلق را به جادویی چنان نمـودی

که این دو اژدها ست و از این قبل ، مردمان از او بترسیدی .» ( تاریخ بلعمی )

ب ) « خدای تبارک و تعالی ، همه بندگان خود را از عذاب

قرض و دین فرج دهاد ،به حق الحق و اهله و چــون

بخواستیم رفت ،، مارا به انعام و اکرام به راه دریا گسیل کرد

چنان که در کرامت و فراغ به پارس رسیدیم .» ( سفر نامه ناصر خسرو )

ا- کدام یک از دو متن بالا ، متعلق به سده های اولیه زبان

فارسی ( قرن چهارم و نیمه اول قرن پنجم )است ؟0/25

2- برای پاسخ خود یک نمونه دلیل بیاورید.0/25

(0.5 نمره)

تایید

ب ) سبـــــــــــک شناسی ( 2نمره )

6- جاهای خالی را با واژگان مناسب پرکنید .

الف . هر گاه می گوییم ، سبکی عرفانی یا حماسی است،

آن را بر اساس تناسب ................ تقسیم بندی می کنیم.0/25

ب . سبک دوره سلجوقی را باید .......... نام نهاد زیرا ویژگی های

سبک عراقی در آن به چشم می خورد .0/25

(0.5 نمره)

تایید

7- « سبک خراسانی » را از نظر موارد زیر بررسی کنید .0/5

الف) قالب شعری :

ب ) موضوعات پند و اندرز :

(0.5 نمره)

تایید

8- با توجّه به ویژگی های زبانی « سبک خراسانی » با ذکر دو نمونه دلیل ،

بیان کنید که کدام یک از دو بیت زیر، جز این سبک به شمار می آید ؟

الف . به جمشید بر ،تیره گون گشت روز

همــی کاســت زو ،فَرّ گیتی فروز

ب . چنــدان کــه گفتم، غم با طبیبان

درمان نکردند ، مسکین غــریبـان (0.75 نمره)

تایید

9- با توجّه به نمونه نثر انتخاب شده زیر، این متن ،

مربوط به دوره سامانی است یا غزنو ی و سلجوقی؟

« این فصل بدان آوردم تا مردم بدانند که به شدّتی که از روزگار پیش آید ،

نباید نالید و از فضل و رحمت کردگار ، جَلَّ جَلا لُهُ و عَمَّ نَوالُهُ ، نا امید نباید

شد که او ، تعالی ، رحیم است. » ( سفر نامه ناصر خسرو)

(0.25 نمره)

تایید

پ ) زیبایی شناسی (6نمره )

10 - با توجّه به بیت زیر، به سؤالات داده شده پاسخ دهید .

« خیال روی کسی در سر است هر کس را

مرا خیال کسی که کزخیال بیرون است. »

الف . آرایه « تکرار » یا « واژه آرایی » را در بیت مشخص کنید . 0/5

ب . « جنبه موسیقایی » کدام « واج » ، باعث پیدایش آرایه

« واج آرایی » شده است؟ 0/25

(0.75 نمره)

تایید

11-با توجّه به عبارت« پشت و پناه سپاه من بود ، در دیده دشمنان

خار وبر روی دوستان خال .»

الف . واژه های ........... و ................. دارای سجع « مطرف » است. 0/5

ب . جنبه موسیقایی کدام « واج» ، باعث پیدایش آرایه « واج آرایی »

شده است؟ 0/25

(0.75 نمره)

تایید

12- در کدام یک از ابیات زیر، شاعر از آرایه « ترصیع» بهره گرفته است؟ 0/75

دلیل انتخاب خود را بنویسید .

الف . هــم عقــل دویده در رکابش

هــم شرع خزیده در پناهش

ب . بَــرَند از بــرای دلــی ، بارها

خورند از برای گُلی ، خــار ها

(0.75 نمره)

تایید

13-در کدام یک از ابیات زیر ،آرایه « موازنه » به کار رفته است؟

الف . بنشینم و صبر پیش گیرم

دنباله کـار خویش گیــرم

ب . چرا ننهم ، نهم دل بر خیــالت

چرا ندهم؟ دهم جان در وصالت

(0.25 نمره)

تایید

14- ارزش موسیقایی سجع .............. از همه سجع ها بیشتر است . (0.25 نمره)

تایید

15- با توجّه به بیت زیر به سؤالات داده شده پاسخ دهید.

« زمشرق سر کوی آفتاب طلعــت تو

اگر طلوع کند ، طالعم همایون است.

الف . کدام یک از واژه های بیت ، آرایه « اشتقاق » را

به وجود آورده است؟ 0/5

ب . « واج های یکسان » یا « حروف مشترک » این

واژه ها را بنویسید . 0/5

(1 نمره)

تایید

16- با توجّه به واژه های مشخص شده ، در ابیات زیر ، نوع جناس » را

به دقّت بنویسید .

الف . دلا زرنج حسودان مرنج و واثق باش

کــه بـد به خاطر امیدوار من نرسد ( رنج - مرنج )

ب . چون بسی ابلیس آدم روی هست

پس به هر دستی نشاید داد دست ( هست - دست )

ج . نوبهار است در آن کوش که خوش دل باشی

که بسی گُـل بدمد باز و تو در گِـــل باشی ( گُل - گِل )

(0.75 نمره)

تایید

17- با توجّه به بیت زیر، به سوالات داده شده پاسخ دهید.

« هر که گوید کلاغ چون بـاز است

نشنوندش که دیده ها ، باز است »

الف . تکرار کدام واژه ، سبب خلق آرایه « جناس» است؟ 0/5

ب . معانی مختلف واژه های تکراری بیت را بنویسید .0/5

ج . به این واژه های تکراری « چه نوع جناسی » می گویند ؟ 0/5

(1.5 نمره)

تایید

ت ) مــوسیقی شعر ( 6 نمره )

بخـــــــش قافیه

18- در کدام یک از بیت های زیر ، ردیف وجود ندارد؟0/5

دلیل پاسخ خود را بنویسید.

الف . گلاب است گویی به جویش روان

همــی شاد گــردد زبویش روان

ب . آمد نفس صبح و سلامت نرسانید

بوی تو نیاورد و پیامت نرسانید .

(0.5 نمره)

تایید

19-با توجّه به متن زیر به سؤالات داده شده پاسخ دهید .

« هنر بای و فضل و دین و کمال

که گاه آید وگه رود جاه و مال

مکن تکیه بر دستگاهی که هست

که باشد که نعمت نماند به دست

اگــر کاری کنی، مــزدی ستانی

چو بیکاری، یقین بـی مزد مانی »

الف . در کدام بیت ، حروف الحاقی وجود دارد؟ 0/25

ب . « قافیه » بیت دوّم طبق قاعده (1) است یا (2)؟

ج . در بیت اوّل « حرف روی » را مشخّص کنید. 0/25

(0.75 نمره)

تایید

20- هریک از اصطلاحات زیر را مقابل بیت آن قرار دهید.

( قافیه میانی - ذو قافیتین )

الف . باز آ و بر چشمم نشین ، 1ی دلستان نازنین

کاشوب و فریاد از زمین ، بر آستانم می رود

ب . من بنده حضرت کریمم

پرورده نعمت قدیمم

(0.5 نمره)

تایید

بخش عروض

21-با توجّه به واژه « دل آرام » :

الف . « هجای دوّم » آن کدام است؟ 0/5

ب . نوع « هجای آخر» را بنویسید و علامت آن را مشخّص کنید. 0/5

(1 نمره)

تایید

22- در مصراع اوّل بیت زیر ، چند « هجای کشیده » وجود دارد؟

« نفس باد صبا مشک فشان خواهد شد

عــــالم پیر دگر باره جوان خواهد شد»

1) یک 3)سه

2) دو 4) چهار

(0.25 نمره)

تایید

23- با توجّه به بیت زیر، به سؤالات داده شده پاسخ دهید.

« گفــت استــاد مبـر درس از یاد

یاد باد آن چه به من گفت استاد »

الف) علامت دوّمین هجای مصراع اوّل را بنویسید. 0/25

ب ) اوّلین هجای مصراع دوّم را بنویسید . 0/25

(0.5 نمره)

تایید

24- مصراع های قسمت « ب» به کدام یک از « نشانه های قسمت « الف» مربوط است ؟

(توجّه : در قسمت « ب » یک مورد اضافه است.)

الف . U - - - U - - - U- - U - - U - - U - - U -

ب . 1- دلیران و مردان ایران زمین

2- هر آن وصفی که گویم بیش از آنی

3- تنم گر بسوزی ، به تیرم بــدوزی

(0.5 نمره)

تایید

25- بیت زیر را به دقّت ، تقطیع هجایی کنید و نشانه هر هجا را در زیر آن بنویسید.

« هر که تأمّل نکند در جواب بیشتر آید سخنش ناصواب »

تقطیع هجایی :

نشانه هر هجا :

(2 نمره)

تایید

ث ) تحــــــــــــــلیل نثر ( و شعر 4نمره)

26- با توجّه به متن زیر به سؤالات داده شده پاسخ دهید .

« ای کریمی که بخشنده عطایی و ای حکیمی که پوشنده خطایی

و ای صمدی که از ادراک خلق جدایی و ای اَحَـدی که در ذات و

صفات بی همتایی و ای خالقی که راهنمایی و ای قادری کــه

خدایی را سزایی ... . » ( خواجه عبد الله انصاری )

الف . این متن از کدام نوع از انواع نثر های فارسی به شمار می آید؟ 0/5

ب . ویژگی های « ادبی » متن فوق را بنویسید. 1

(1.5 نمره)

تایید

27- ابیات زیر را به دقّت بخوانید و با توجّه به سؤالات زیر ، نقد و بررسی کنید .

چــو آگـــاه شد دختر گژدهم کـــه سالار انجمــن گشت کم

زنـــی بود بر سان گردی سوار همیشه به جنگ اندرون ، نامدار

کجـا نــام او بـــود گرد آفرید زمانه زمــادر چنین نـــاوریــد

بپوشید درع ســــواران جنگ نبود انـــدر آن کار، جـای درنگ

فــــرود آمد از دژبه کردار شیر کمر بر میان بادپایی بـــه زیــر

به پیش سپاه اندر آمد چو گَرد چو رعد خروشان یکی ویله کرد

که گردان کدامند و جنگ آوران دلیـــران و کــا رآزموده سران

چو سهراب شیر اوژن او را بدید بخندید و لب را به دندان گزید

الف . دو مورد از ویژگی های زبانی « سبک خراسانی » را در متن توضیح دهید. 1 نمره

ب . دو مورد از« ویژگی های فکری » این سبک را بررسی کنید. 1 نمره

ج . نوع « لحن »« و موسیقی » حاکم بر این شعر را بنویسید. 0/5

(2.5 نمره)

تایید