آزمون تشخیصی علوم و فنون ادبی 1 و 2 مهر ماه 1400 به صورت دیجی فرم

نام و نام خانوادگی خود را وارد نمایید *

تایید

کد ملی خود را وارد نمایید *

تایید

علاقۀ (نوع) مجاز در کدام گزینه متفاوت است؟ (0.5 نمره)

هر صبحدم کاندر غمش جام دمادم در کشم / چشمم بیاد لعل او در خون کشد آیاق را

هیچ‌کس بر تربت مستان نگرید جز قدح / هیچ‌کس درماتم رندان ننالد جز رباب

عالم از لعل تو پر شور است و لعلت پرشکر / فتنه از چشم تو بیدار است و چشمت مست خواب

به عشوه توبهٔ شهری شکسته است / به غمزه پردهٔ خلقی دریده است

تایید

الگوی قافیه در کدام بیت «مصوت+صامت+صامت+حروف الحاقی» نیست؟ (0.5 نمره)

ای دیده ز نم زبون نگشتی / وی دل ز فراق خون نگشتی

چو شست عشق در جانم شناسا گشت شستش را / به شست عشق دست آورد جان بت‌پرستش را

در فنای محض افشانند مردان آستی/ دامن خود برفشاند از دروغ و راستی

ترش ترش بنشستی بهانه دربستی / که ندهم آبت زیرا که کوزه بشکستی

تایید

نوع تشبیه در کدام گزینه متفاوت است؟ (0.5 نمره)

ای که شهد شکربن تو برد آب نبات / خاک خاک کف پای تو شود آب حیات

ای خط سبز تو همچون برگ نیلوفر در آب / قند مصر از شور یاقوت تو چون شکر در آب

جان فدای آن دو مشکین سنبلت کز روی ناز / چون بنفشه دامن گلبوی در پا می‌کشند

شکل ماه نو، خم ابروی او را، راستی / نیک می‌ماند، دریغا ماه نو پیوسته نیست

تایید

کدام بیت به سبک خراسانی سروده نشده است؟ (0.5 نمره)

بمان تا زمین است شاه زمین / بزی تا زمان است فخر زمان

مرا مشتی یهودی فعل، خصمند / چو عیسی ترسم از طعن مفاجا

یکی سرو سیمین بپرورده ناز / برش مشک و شاخش بریشم نواز

به دیبا زمین کرده طاوس رنگ / ز دینار و دیبا چو پشت پلنگ

تایید

سبک کدام بیت متفاوت است؟ (0.75 نمره)

توبه زهد ریایی نیست کار عاشقان / ساقیا می، کین فضولی عقل سرکش می‌کند

مکن ای شمع با من سرکشی، کز پاکدامانی / به یک خمیازه خشک از تو قانع همچو محرابم

نیندازد ز کف بحر قبولش جنس مردودی / به دوش موج دارد نازبالش خار و خس اینجا

عمری‌ست‌ طعمه‌خوار هجوم ندامتیم / یارب چرا چوموج به دریا زدیم پا

تایید

کدام بیت در بحر «متقارب مثمن محذوف(فعولن فعولن فعولن فعل)» سروده شده است؟ (0.5 نمره)

دل از من برد و روی از من نهان کرد / خدا را با که این بازی توان کرد

نه رازش می‌توانم گفت با کس / نه کس را می‌توانم دید با وی

مگر چهرهٔ دخت افراسیاب / نماید مرا بخت فرخ بخواب

به کوی می‌فروشانش به جامی بر نمی‌گیرند / زهی سجادۀ تقوا که یک ساغر نمی‌ارزد

تایید

کدام بیت را نمی توان در زمرۀ اشعار «وقوع و واسوخت» جای داد؟ (0.5 نمره)

خسته باد آن دل، که از تیر جفایش خسته نیست / رسته باد از غم، دلی کز بند عشقش، رسته نیست

مکن آن نوع که آزرده شوم از خویت / دست بر دل نهم و پا بکشم از کویت

از من و بندگی من اگرش عاری هست / بفروشد که به هر گوشه خریداری هست

چاره این است و ندارم به از این رای دگر / که دهم جای دگر دل به دل‌آرای دگر

تایید

در کدام بیت اختیار شاعری «تغییر کمیت مصوت بلند به کوتاه» صورت نگرفته است؟ (0.75 نمره)

عراقی از دل و جان آن زمان امید برید / که چشم جادوی تو چین در ابروان انداخت

تا عراقی واله روی تو شد / در میان خلق رسوایی خوش است

خود عراقی جان شیرین کی دهد؟ / تا به کام دل نبیند روی تو

بر خاک درش فتاد و جان داد / آن قطرهٔ خون، که خوانیش دل

تایید

در کدام بیت تشبیه مرکب وجود ندارد؟ (0.5 نمره)

لعل تو در چشم من باده بود در قدح / مهر تو در جان من گنج بود در خراب

ای بر عذار مهوشت آن زلف پرشکست / چون زنگی‌ای گرفته به شب مشعلی به دست

چو هندو زلف دود آسای او آتش نشین / چو طوطی لعل شکر خای او شیرین جواب

مرغ دل من در شکن زلف دلارام / یا رب چه تذروی است که در چنگ عقاب است

تایید

سبک متن زیر چیست؟

«و در آن حوالی مرغزاری بود که ماه رنگ آمیز از جمال صحن او نقش بندی آموختی و زهره مشک بیز از نسیم اوج او استمداد گرفتی.

نموده تیره و منسوخ با هوا و فضاش / صفای چرخ اثیر و صفات باغ ارم و در وی سباع و وحوش بسیار، و ملک ایشان شیری که همه در طاعت و متابعت او بودندی و در پناه حشمت و حریم سیادت او روزگار گذاشتندی. چندانکه صورت حال این شگال بشنود او را بخواند و بدید و بهر نوع بیازمود، و پس بچند روز با وی خلوت فرمود و گفت: ملک ما بسطتی دارد و اعمال و مهمات بسیار است، و بناصحان و معینان محتاج باشیم، و بسمع ما رسانیده‌اند که تو در زهد و عفت منزلتی یافته ای، و چون ترا بدیدیم نظر بر خبر راجح آمد و سماع از عیان قاصر.» (0.25 نمره)

فنی

معاصر

ساده

بینابین

تایید

در کدام بیت هر دو نوع استعارۀ مصرحه (آشکار) و مکنیه (پنهان) به کار نرفته است؟ (0.5 نمره)

هندوی آتش پرست کافر زلفت مقیم / خون خلقی می‌خورد از نا مسلمانی که هست (مقیم در اینجا: دائماً)

تا خیال لب و دندان تو در چشم من است / مردم چشم من از لعل و گهر قارون است

چشم جادوی تو کز بادهٔ سحرست خراب / روز و شب معتکف گوشه محراب چراست

قدح از لعل تو هر لحظه حدیثی می‌راند / وز لب روح‌فزا راح مصفا می‌ریخت

تایید

ترتیب قرار گرفتن ابیات به لحاظ داشتن آرایه‌های «تشبیه، تشخیص، تلمیح، مجاز و کنایه » کدام است؟

الف) وه که گر بر سر کوی تو شبی روز کنم / غلغل اندر ملکوت افتد از آه سحر

ب) به می پرستی از آن نقش خود زدم بر آب / که تا خراب کنم نقش خود پرستیدن

ج) چنین که از همه سو دام راه می‌بینم / به از حمایت زلفش مرا پناهی نیست

د)ملك در سجده آدم، زمين‌بوسِ تو نيت كرد / كه در حسن تو لطفي ديد بيش از حد انسانی

ه) آب چشمم که بر او منت خاک در تو است / زیر صدمنّت او خاک دری نیست که نیست

(0.75 نمره)

د، ب، ه، الف، ج

ب، ه د، ج، الف

ج، ه، د، الف، ب

ج، الف، ه، د، ب

تایید

کدام بیت براساس الگوی هجایی «--U/ U--U/ U--U/ U--» سروده شده است؟ (0.5 نمره)

به خاک ناامیدی نیست چون من خفته در خونی / زمین چاره تنگ و بر سر افتاده‌ است گردونی

مزد تلاشم به رهت دیده ندارد گهری / آبله‌ای ‌کو که نهم در قدم خویش سری

گل بر رخت‌ گشود نقاب‌ کشیده را / آیینه آب داد ز روی تو دیده را

تا چشم تو شد ساغر دوران تغافل / خون دو جهان ریخت به دامان تغافل

تایید

کدام گزینه دربارۀ تاریخ ادبیات قرن دهم درست است؟ (0.25 نمره)

جریان شعر بابافغانی، شعر سعدی را به سوی سبک هندی کشاند.

اوضاع سیاسی و اجتماعی این قرن به تبع اوضاع ادب فارسی، آشفته بود.

بعد از ظهور شاعرانی چون سعدی، مولانا و حافظ، فرصت رشد ادبیات فارسی فراهم شد.

جریان مکتب وقوع-واسوخت، بازتاب طبیعی محیط اجتماعی این عصر بود.

تایید

تعداد اختیار زبانی «حذف همزه » در کدام بیت بیشتر است؟ (0.75 نمره)

تو خود وصال دگر بودی ای نسیم وصال / خطا نگر که دل امید در وفای تو بست

من از آن حسن روزافزون که یوسف داشت دانستم / که عشق از پرده عصمت برون آرد زلیخا را

حافظ ار در گوشه محراب می‌نالد رواست / ای نصیحتگو خدا را آن خم ابرو ببین

چو رای عشق زدی با تو گفتم ای بلبل / مکن که آن گل خندان برای خویشتن است

تایید

قاعدۀ قافیه در کدام بیت متفاوت است؟ (0.75 نمره)

چو بر زد آتش مشرق زبانه / ملک چون آب شد زانجا روانه

کنیزی را که هم بالای او بود / به حسن و چابکی همتای او بود

دری کو را بود مهر خدایی / دهد ناسفتگی بر وی گوایی

یکی گفت از ختن خیزد نکویی / فسانه است آن طرف در خوبرویی

تایید

سبک کدام بیت متفاوت است؟ (0.5 نمره)

شراب وصلت اندرده که جام هجر نوشیدم / درخت دوستی بنشان که بیخ صبر برکندم

چه سود ازین که بلندست دامن فانوس؟ / چو هیچ وقت نیامد به کار گریهٔ شمع

صوفی شهر بین که چون لقمه شبهه می‌خورد / پاردمش دراز باد آن حیوان خوش علف

غمزه‌ات دل می‌برد، چشم توام، خون می‌خورد / روز و شب آن در شکار، این در شراب، افتاده است

تایید

وزن کدام بیت دوری (همسان دولختی) نیست؟ (0.5 نمره)

او رفت و جان می‌پرورد، این جامه بر خود می‌درد / سلطان که خوابش می‌برد از پاسبانانش چه غم

به تو نقش صحبت ما چقدر بجا نشسته / توبه ناز و ما درآتش‌ تو به خواب و ما نشسته

گر خود رقیب شمع است اسرار از او بپوشان / کان شوخِ سربُریده بند زبان ندارد

خیال تیغ تو با ما حدیث تشنه و آب است / اسیر خویش گرفتی بکش چنان که تو دانی

تایید

ترتیب توالی ابیات، به لحاظ داشتن آرایه های «ایهام تناسب، حسن تعلیل، کنایه، اسلوب معادله و پارادوکس» کدام است؟

الف) از آن به خاک درت مست می سپارم جان / که هم به کوی تو مستم به خاک بسپارند

ب) خفتۀ بیدار گیر، گرچه ندیدی ببین / چشم پر از خواب خویش، دیدۀ بیدار من

ج) صد هزاران بلبل خوشگوست در باغ وجود / گر نباشد چون تو ای سلمان هزاری گو مباش

د) ماه از اثر مهر رخت یافت نشانی / زان روی جهانی به جمالش نگران شد

ه) به غیر اشک کسی حال دل نمی‌داند / همیشه طفل ز دیوانگان خبر گیرد (0.75 نمره)

ج، د، ب، الف، ه

ج، د، الف، ه، ب

ب، ج، الف، د، ه

د، الف، ج، ه، ب

تایید

وزن کدام بیت متفاوت است؟ (0.25 نمره)

دوش دور از رویت ای جان جانم از غم تاب داشت / ابر چشمم بر رخ از سودای دل سیلاب داشت

عزم دیدار تو دارد جان بر لب آمده / بازگردد یا برآید چیست فرمان شما

زندهٔ جاوید گردد کشته شمشیر عشق / زانکه از کشتن بقا حاصل شود جِرجیس را (جرجیس: نام یک پیامبر)

روزی اندر خاکت افتم ور به بادم می‌رود سر / کان که در پای تو میرَد جان به شیرینی سِپارد

تایید

قافیه کدام بیت نادرست است؟ (0.75 نمره)

چه مصر و چه شام و چه بر و چه بحر / همه روستایند و شیراز شهر

جز روان پاک او را شرق نه / در طلوعش روز و شب را فرق نه

کجا سالیان اندر آمد به شش / که نگذشت بر ما یکی روز خوش

هست این بالا مقام مصطفی / وهم مثلی نیست با آن شه مرا

تایید

دلایل رواج مناظره و نقد ادبی در سبک هندی کدام موارد است؟ (0.5 نمره)

عدم وابستگی شعر به دربار- دایر شدن مراکز تجمعی

آشنایی ایرانیان با اروپا- دایر شدن مراکز تجمعی

عدم وابستگی شعر به دربار- رفاه اقتصادی عوام

آشنایی ایرانیان با اروپا- رفاه اقتصادی عوام

تایید

کدام بیت سرودۀ «کلیم کاشانی» نیست؟ (0.75 نمره)

بر سر کوی وصل تو مرغ صفت پریدمی / آه! اگر نسوختی آتش هجر بال من

بسترم برداشت موج از استخوان پهلویم / می‌کنم بر بوریا گر تکیه خارا می‌شود

بی‌اختیار می‌بردم اشک، چون کنم؟ / خاشاک، سیل را نتواند عنان گرفت

تا امیدت نشود یأس به راحت نرسی / این نهالی است که تا خشک نشد بار نداد

تایید

کدام بیت سرودۀ «سلمان ساوجی» نیست؟ (0.75 نمره)

همچو مژگان ز تماشاکده عالم رنگ/ حاصل این بود که خمیازه به دامان کردیم

زان شراب ناب بی‌غش ده که اندر صومعه / صوفی صافی برای جرعه‌ای غش می‌کند

دیده را هر شب خیالت می‌شود مهمان، ولی / دیده را اسباب مهمان در میان جز آب نیست

عشق تو تا جان و دل، خواست، که یغما کند / تا جگرم خون نکرد، از سر آن، برنخاست

تایید

تعداد تشبیهات در کدام گزینه بیش‌تر است؟ (0.5 نمره)

تا کند مرغ دلم را چون کبوتر پای بند / برکنار دانه دام از مشک ناب انداخته است

بی لب لعل و رخت خادم خلوتگه انس / گو صراحی منه و شمع میفروز امشب

بیا که ساقی چشمم به یاد لعل لبت / ز اشک در قدح آبگون شراب انداخت

عنبرین خطت که چون مشک سیه بر آتشست / می نماید گرد آتش گردی از عنبر در آب

تایید

آرایه های بیتِ زیر کدام‌اند؟

خرم آن مستان که بی‌آمد شد ساغر مدام / از کف ساقی دردت، درد صهبا می‌کشند (0.5 نمره)

مراعات نظیر، جناس، تضاد، استعاره مصرحه

تشبیه، جناس، مراعات نظیر، حسن تعلیل

تشبیه، ایهام تناسب، استعاره مکنیه، مجاز

مراعات نظیر، جناس، استعاره، ایهام

تایید

در کدام بیت هر دو اختیار زبانی «حذف همزه و تغییر کمیّت مصوت‌های بلند» صورت گرفته است؟ (0.5 نمره)

نیاز من بود در خورد نازت / که خواهد حسن لیلی، عشق مجنون

ه زبانی که ندانند به جز سوختگان / می‌کند شمع بیابانی ز سر سوز و نیاز

گفتم اسرار غمت هر چه بود گو می‌باش / صبر از این بیش ندارم چه کنم تا کی و چند؟

باز مستان دل از آن گیسوی مشکین حافظ / زان که دیوانه همان به که بود اندر بند

تایید