آزمون فنون ادبی دهم (شهریور) به صورت دیجی فرم

جاهای خالی را با واژگان مناسب پر کنید (یک واژه اضافه است.)  (0.75 نمره)

واژه ی مناسب را انتخاب کنید. (0.5 نمره)

درستی یا نادرستی عبارات زیر را با (ص) یا (غ) مشخص نمایید.  (1 نمره)

کدام یک از موارد زیر از ویژگی های زبانی نثر فارسی سده پنجم و ششم نیست؟  (0.25 نمره)

موضوع کتاب شاهنامه ابومنصوری چیست؟ (0.25 نمره)

نوع نثر هریک از آثار زیر را بنویسید.  (0.5 نمره)

سبک چه دوره ای به بینابین معروف است؟ چرا؟ (0.75 نمره)

برای هر یک واژگان قسمت «الف» یک واژه هم قافیه از قسمت «ب» بیابید. ( در قسمت «ب» یک واژه اضافه است.)
الف) پاییز ــ سخت ــ حکایت
ب) بخت ــ شدت ــ رفت ــ پاییز (0.75 نمره)

در کدام گزینه «و» صامت است؟ (0.25 نمره)

هجاهای کدام مصراع با مصراع «توانا بود هرکه دانا بود» مطابقت دارد؟
الف) چو خواهی که نامت بود جاودان
ب)هرکسی کاو دور ماند از اصل خویش
پ) بسازم خنجری نیشش زپولاد
ت) ای کاروان آهسته ران کارام جانم می رود (0.25 نمره)

واژه‌ی «دل انگیز» را یک بار با حذف همزه و یکبار بدون حذف همزه بنویسید. (0.5 نمره)

اساسی ترین عامل پیدایی «شعر» چیست؟ (0.25 نمره)

در بیت «کی شعر تر انگیزد خاطر که حزین باشد؟ 
                                       یک نکته ازاین معنی، گفتیم وهمین باشد» 
الف) کلمات قافیه را بنویسید.
ب) ردیف کدام کلمات است.
پ) قافیه طبق کدام قاعده است؟
ت) حروف قافیه را مشخص نمایید. (1 نمره)

دو بیت زیر را از نظر لحن و آهنگ با هم مقایسه کنید.
الف) به پیش سپاه اندر آمد چو گرد
                         چو رعد خروشان یکی ویله کرد
ب) شب تاریک و بیم موج و گردابی 
              چنین هایل کجا دانند حال ما سبکباران ساحل ها (0.5 نمره)

انواع قافیه (درونی ، ذوقافیتین) را در دو بیت زیر مشخص کنید.
الف) ای از مکارم تو شده در جهان خبر
                              افکنده از سیاست تو، آسمان سپر
ب) در رفتن جان از بدن،گویند هر نوعی سخن 
                          من خود به چشم خویشتن، دیدم که جانم می رود (0.5 نمره)

بیت زیر را به هجاهای تشکیل دهنده آن تجزیه و تقطیع کنید؛ سپس هر هجا را با علامت خاص آن مشخص کنید.
کی رفته ای زدل که تمنّا کنم تو را؟ 
                              کی بوده ای نهفته که پیدا کنم تو را (1.5 نمره)

نوع مصوت‌های واژه‌ی «خورشید» را مشخص کنید و بنویسید. (0.5 نمره)

درست یا نادرست بودن عبارت های زیر را مشخص کنید.
الف) واژه‌های « تعلیل / معلوم » جناس هم ریشه هستند.
ب) موازنه ای که همه‌ی سجع های آن متوازی باشند، ترصیع نام دارد.
پ) ارزش جناس به خیال انگیزی است که در سخن به کار می رود. (0.75 نمره)

کدام یک از جناس های زیر ، هم ریشگی (اشتقاق) ندارد؟
الف) منظر / نظر                       ب) شور /  شعر
پ)  خالق  /  خلق                       ت) تعالی  /  متعالی (0.5 نمره)

با توجه به تقابل سجع های متوازن و متوازی در بیت های زیر، به پرسش ها پاسخ دهید.
1) جفا پول بود، برعاشق شکستی /  وفا گل بود بردشمن فشاندی
2) زبانش توان ستایش نداشت /  روانش گمان نیایش نداشت
الف) کدام یک از بیت ها، دارای آرایه‌ی موازنه است و کدام یک ترصیع است؟
ب) ارزش موسیقایی کدام بیت بیشتر است؟ چرا؟ (1.25 نمره)

چرا واژه های مشخص شده دربیت زیر، نمی توانند نمونه‌ی مناسبی برای آرایه‌ی «واژه آرایی» باشد.
مگر می نبینی که دد را و دام 
                           نینداخت جز حرص خوردن به دام (0.5 نمره)

آیا عبارت زیر را می توان مسجع نامید؟ دلیل خود را بنویسید.
پادشاهی اوراست زیبنده، خدایی اوراست در خورنده، بلندی و برتری از درگاه او جوی و بس (1 نمره)

در عبارات زیر، سجع را بیابید و نوع سجع ها را نیز بنویسید.
الف) منّت خدای را عزّ وجل که طاعتش موجب قربت است و به شکر اندرش مزید نعمت.
ب) دوستی را که به عمری فرا چنگ آرند، نشاید که به یک دم بیازارند. (1 نمره)

انواع جناس را در ابیات زیر مشخص کنید.
(اختلافی، افزایشی، تام، حرکتی)
الف) گر مرا او را این نظر بودی مدام 
                               چون ندیدی زیر مشتی خاک، دام
ب) در دل ندهم ره پس از این مِهر بتان را 
                              مُهر لب او بر در این خانه نهادیم
پ) در دل، عطش عشق خدایی ما راست
                              دیوانه‌ی وصلیم و جدایی ما راست
ت) بهرام که گور می گرفتی همه عمر
                              دیدی که چگونه گور بهرام گرفت (1 نمره)

با توجه به ابیات زیر به پرسش ها پاسخ دهید.
در راه عشق ، ای عاشقان خواهی شفا ، خواهی الم 
                      کـاندر طریـق عاشقـی یک رنـگ بیـنی بیش و کم
از خـویشتـن آزاد زی ، از هـر مـلالـی شـاد
                      زی هـر جا که باشی راد زی ، چون یافتی از عشـق شم
بـر زن زمـانی کبـر را ، بـر طـاق نه کبـر و ریـا 
                     خواهی وفا ، خواهی جفا ، چون دوست باشد محتشم
الف) دو مورد از ویژگی های زبانی شعر بالا را بنویسید.
ب) دو واژه در شعر بالا مشخص کنید که با یکدیگر سجع داشته باشند. (1 نمره)

با توجه به متن زیر به پرسش ها پاسخ دهید. 
چون بشناختم که آدمی، شریف تر خلایق است و قـدر ایام عمر خویش نمی داند، در شگفت افتادم و چون نیـک بنگریستم؛ دریافتم که مانع آن، راحت اندک و نیاز حقیر است که مردمان بدان مبتلا گشته اند. هر که به امور دنیایی روی آورد و از سعادت آخرت خود غفلت کند، همچون آن مرد است که از پیش اشتر مست بگریخت و به ضرورت، خویشتن در چاهی آویخت و دست در دو شاخ زد که بر بالـای آن روییده بود و پاهایش بر جایی قرار گرفت. در ایـن میان ، بهتر بنگریست، هر دو پای بر سر چهار مار بود که سر از سوراخ، بیرون گذاشته بودند. نظر بر قعر چاه افکند، اژدهـایی سهمناک دید؛ دهان گشاده و افتادن او را انتظار می کرد. به سر چاه، التفات نمود. موشان سیاه و سپید، بیخ آن شاخ ها دایم می بریدند و او در اثنای این، تدبیری می اندیشید و خلاصی خود را به طریقی می جست. پیش خویش ، زنبور خانه ای و قدری شهد یافت.
الف) چهار ویژگی زبانی از متن بالا بنویسید.
ب) متن بالا را از دید قلمرو ادبی بررسی کنید.
پ) متن را از دید قلمرو فکری تحلیل نمایید. (2 نمره)

باتوجه به سروده‌ی زیر، به پرسش ها پاسخ دهید.
از قیاسش خنده آمد خلق را  /  کاو چوخود پنداشت صاحب دلق را
«کارپاکان را قیاس از خود مگیر /  گرچه باشد در نبشتن شیر و شیر
جمله عالم زین سبب گمراه شد / کم کسی ز ابدال حق، آگاه شد
صدهزاران این چنین اشباه بین  /  فرقشان هفتاد ساله راه بین (1 نمره)